zero waste

Zero waste w kuchni.
Kuchnia to miejsce, w którym wyjatkowo duzo marnujemy. Wedlug badan FAO, na calym swiecie trafia do smietnika 1,3 miliarda ton zywnosci. Tyle, ile wystarczyloby, zeby nakarmic 3 miliardy ludzi. Nie chodzi tu tylko o domowe  resztki, ale i o surowe warunki wprowadzania warzyw i owoców na rynek - odpowiednio zakrzywiony banan, warzywa i owoce w okreslonym rozmiarze i bez plamek. Wszystko, co nie miesci  sie  w tych scislych regulach zostaje  od  razu wyrzucane. Dotyczy to niemal kazdego produktu rolnego, który widzimy w sklepie. 
Jest kilka  sposobów, aby temu zapobiec.
Po pierwsze kupować bezpośrednio od rolnika, który nie musi się wtedy martwic, że marchewka jest bardziej krzywa niz wymagany przez hurtowników standard. 
Po drugie sami mozemy zadbac  o niemarnowanie resztek w kuchni i kreatywne ich wykorzystanie. Przy  czym nalezy  sobie uswiadomic, ze  czesto wyrzucamy natke, glaby, liscie, obierki , które w rzeczywistosci zawieraja  wiecej  witamin niz same owoce czy warzywa. 
Zatem korzysci sa podwójne - dla nas i  dla srodowiska.

Nie wszyscy wiedzą na przykład o tym, że natkę marchewki można jeść.

Dotyczy to nie tylko marchwi, ale także rzodkiewek, buraków lub kalarepy. Ich zielone liście zawieraąj o wiele więcej witamin niż owoc. Na przykład liście buraka zawieraja nawet 200 razy więcej witaminy A niż sama bulwa. 

Smak liści jest zwykle bardzo podobny do bulwy. Zieleń marchwi smakuje słodkawo, liście buraków mają smak ziemisty, rzodkiewek - ostry i lekko korzenny, a liście kalarepy mają  smak kapusty.

Natke można jeść surową lub ją gotować czy przyrządzać z niej smoothie. Liście kalarepy można na przykład przyrządzić jak szpinak.

Wszystkie cztery rodzaje liści nadają się świetnie do przetwarzania na pastę do chleba.

I to właśnie tutaj pokazuję na przykładzie natki marchwi. Przepis można modyfikować zgodnie ze swoim gustem, w zależności od tego, jakich liści używamy i które najbardziej lubimy.

Kremowa konsystencję pasty uzyskujemy dzięki nasionom słonecznika, jeśli wybierzemy orzechy, powstanie pesto.


PASTA Z NATKI MARCHEWKI
  

Składniki:   

• natka z 4-5 marchewek
• 70 g nasion słonecznika
• 6 łyżeczki oliwy z oliwek
• 1/2 ząbka czosnku
• 1 łyżeczka miodu lub syropu z agawy
• skórka z 1/2 cytryny
• 1 łyżka soku z cytryny
• sól, pieprz
• woda

Natkę umyć i posiekać z grubsza.

Dodać nasiona słonecznika, oliwę z oliwek, czosnek, miód, szpinak (opcjonalnie), sok i skórkę z cytryny  i zblendować aż do uzyskania  kremu.

Jeśli krem jest zbyt gęsty, dodać  trochę wody.

Doprawić solą i pieprzem, ewentualnie  dodać więcej przypraw zgodnie ze swoim smakiem.

Pasta przechowuje się  około 3-4 dni w lodówce lub można jej nadmiar zamrozić.  Jeśli z czasem stanie się ciemnozielona lub brunatna, a dzieje się to dość szybko gdy powietrze ma do niej dosętp, należy ją wtedy zamieszać ponownie.

PESTO Z NATKI MARCHEWKI

Składniki:

• 80 g natki marchewki
• 80 g parmezanu, pecorino lub sera górskiego
• 20 g orzechów piniowych,  nerkowca lub orzechów  włoskich
• 1 ząbek czosnku
• 150 g oliwy z oliwek
• 1/2 łyżeczki soli

Umyc  natke  i osuszyc, obrac czosnek. Pokroic parmezan na duze kawalki i posiekac je w blenderze. Nastepnie dodac pozostałe składniki: orzeszki piniowe, czosnek, sól, natke marchewki i oliwę z oliwek i blendowac  do uzyskania  kremowej  masy. 
Wlac pesto do sterylnych sloików, zalac  wierzch calkowicie warstwa oliwy z oliwek  i przechowywac w lodówce.

PLACKI Z Z NATKĄ MARCHEWKI  

Składniki na 4 porcje:

• 800 g marchewek z natką
• 2 łyżeczki nasion kolendry
• 2 dymki
• 1/2 pęczka natki marchwi
• 100 g mąki, typ 550
• 2 jajka 
• 1/2 łyżeczki soli
• olej słonecznikowy

Marchew, natke i cebule bardzo drobno posiekac. Dodac jajka, make, przyprawy i wszystko wymieszac. Smazyc na zloty kolor.

SMOOTHIE Z NATKĄ  MARCHEWKI

Istnieje  wiele mozliwosci kompozycji smacznego i zdrowego smoothie na  bazie  natki marchewki.
Oto niektóre z propozycji:

Ananas-jabłko-awokado

• natka 5-6 marchwi     
• 1/4 ananasa
• 2 jabłka
• 1/4 awokado
• 3 plasterki imbiru
• 300 ml wody

Pomarańcza-mango-banan

• 25 g natki marchewki
• 1 pomarańcza
• 1/2 mango
• 1 banan
• 400 g wody mineralnej gazowanej
• 1 łyżka oleju lnianego

Mango-gruszka-imbir

• garść kolendry i natki marchewki
• 1/2 mango
• 1 gruszka
• 4 plastry imbiru
• 250 ml wody

Ogórek-winogrona

• natka  marchewki
• ogórek
• winogrona

Cykoria-nektarynki-kiwi

• 100 g sałaty Lollo Bionda
• 1 cykoria
•  garść natki marchewki
• 2 nektarynki
• 3 kiwi
• 1 mały kawałek imbiru
• 400 ml wody

Szpinak-pomarańcze-imbir

• natka 3-4 marchewek
• garść szpinaku
• 2 pomarańcze
• 1 mały kawałek imbiru
• 1 łyżeczka oleju kokosowego
• 100 ml wody

     Zarówno kwiaty czyli rózyczki jak i  lodyga i liscie brokulów są jadalne. Smak rózyczki przypomina kalafior, podczas gdy lodyga ma aromat zielonych szparagów.
Przez długi czas istniało równiez bledne przekonanie, ze brokuły w stanie surowym sa trujace. Wprost przeciwnie - brokuly  sa nie tylko nieszkodliwe w konsumpcji, ale nawet zdrowe, ponieważ enzym w brokulach, który jest potrzebny do uwolnienia leku przeciwnowotworowego sulforafanu, jest bardzo wrazliwy na ciepło i rozpada się podczas gotowania. Jednak zaleca sie przed pierwszym spozyciem testowanie najpierw niewielkich ilosci pod katem ich strawnosci, poniewaz surowe brokuly mogą powodowac ból brzucha u wrazliwych ludzi. 
Gotowane mozemy natomiast spozywac lacznie z obrana lodyga i listkami na  wiele sposobów i w  wielu potrawach.



KWAŚNE BROKUŁY

     Najprostsze przepisy sa najlepsze, np. kwasne brokuly. 
Wykorzystuje się nie tylko rózyczki, ale takze lodygi i liscie. 
Podzielic rózyczki na kawalki, obrac lodyge i pokroic na  takie mniejsze kawalki a  liscie w drobne paski. Gotowac rózyczki i lodygi w goracej wodzie, osuszyc i marynowac z octem jablkowym, olejem z pestek dyni lub innym, sola, pieprzem i posiekana czerwona cebula. Dodac liscie.

PESTO

     Pesto z brokulów przyrzadzamy  jak  kazde inne  pesto,  uzywamy  nie  tylko rózyczek,  ale  i obrane  lodygi lub  mlode  listki.
W zaleznosci od  preferencji brokuly  moga  byc  surowe lub  blanszowane i  ostudzone  w  lodowatej  wodzie ( co pozwala  zachowac  ich  kolor)
Jak  do kazdego pesto  dodajemy  prazone  bez  tluszczu orzeszki piniowe lub  orzeszki nerkowca, pestki  slonecznika lub  migdaly.
Ser (parmezan, feta,  ser  górski) skraca  troche  ich okres  waznosci  lecz  dodaje  niewatpliwie  smaku.
Oprócz klasycznej  wersji pesto, istnieje  wiele innych  wariantów w  zaleznosci  od  dodanych  skladników.



KLASYCZNE  PESTO Z BROKUŁÓW

• 250 g brokułów
• 30 g orzeszków piniowych
• 30 g startego parmezanu
• 1 ząbek czosnku
• 30 g oliwy z oliwek
• sól, pieprz

Brokuły umyc, pokroic i gotowac przez około 5 minut w osolonej wodzie, nastepnie splukac zimna woda i odcedzic.

Orzeszki uprazyc na zloty kolor bez tluszczu i posiekac czosnek.

Wszystko zblendowac do uzyskania kremowej masy.

Jesli nie zuzyjemy  wszystkiego od  razu, zalac  wierzch  dodatkowa  warstwa oliwy i przechowywac  w  szczelnie zamknietym  sloiczku w  lodówce.

PESTO Z  BROKUŁÓW Z PESTKAMI DYNI

• 1 średniej wielkości brokuł
• 1/2 cytryny organicznej
• 80 ml oliwy z oliwek
• 70 gr pestek dyni
• 1 mały ząbek czosnku
• sól, pieprz
• opcjonalnie: platki drozdzowe 

Umyc brokuly i pokroic wraz z lodyga, przy  czym lodyge  na mniejsze kawalki niz rózyczki, aby wszystko bylo ugotowane w tym samym czasie.

Zagotowac osolona wode, dodac do wrzacej wody brokuly i pól przemytej  organicznej cytryny.

Ugotowane brokuly odcedzic i zmiksowac z olejem i czosnkiem.

Posiekac pestki dyni  i uprazyc na patelni bez tluszczu. Nastepnie zamieszac z pesto i doprawic sola i pieprzem.

Okres wazności pesto z brokulów wynosi co najmniej  tydzien (przechowywany w lodówce) a dodanie dodatkowej warstwy oleju na wierzch gotowego pesto moze przedluzyc go do czterech tygodni. Pesto mozna takze zamrozic  bez problemów.

PESTO Z  BROKUŁÓW Z PESTKAMI DYNI, MORELAMI, CHILI I ROZMARYNEM

• 300 g surowych brokułów
• 40 g pestek dyni
• 40 g pestek słonecznika
• 1 ząbek czosnku
• 1 papryczka chili 
• skórka z 1 cytryny
• 100 ml oliwy z oliwek
• 2-3 gałązki rozmarynu
• 3-4 suszone morele
• sól, pieprz

Umyc brokuły i pokroic na male kawalki.

Namoczyc morele w wodzie.

Zblendowac pestki dyni, nasiona slonecznika, czosnek i chili w mikserze, dodac wszystkie pozostałe składniki az do uzyskania pesto. Doprawic sokiem z cytryny, sola i pieprzem.



PESTO Z BROKUŁÓW Z JABŁKAMI

• 250 g brokułów
• 180 g jabłek
• 70 g orzechów włoskich
• 130 ml oleju słonecznikowego
• sok z połowy limonki
• 70 g tartego sera górskiego
• sól

Uprazyc orzechy wloskie bez tluszczu i ostudzic.

Brokuly wraz  z lodygami i jablka bez gniazd nasiennych pokroic na kawalki, następnie zblendowac je  razem sokiem z limonki.

Do powstalej masy dodac orzechy włoskie, ser i olej i blendowac  do uzyskania kremowej masy.  Doprawic  sola.